मंगलवार, जनवरी 16, 2007

मेकिंग स्पेशालिस्ट २

मेकिंग स्पेशालिस्ट २
पायरी २ - अश्वावस्था
हा आमच्या आयुष्यातील सर्वात सुखाचा काळ म्हणता येईल. दुसरे वर्ष म्हणजे जणु सुखाचा परमावधी. हरकामेपणातून नुकतीच सुटका झालेली असते. कामाचे तासही कमी झालेले असतात,अभ्यासाचे ओझे अजुन तितकेसे जाणवू लागलेले नसते.या वर्षाच्या विद्यार्थ्याची पदवी विषयानुरुप बदलते.म्हणजे काही ठिकाणी याचे काम असते,वरिष्ठ हरकाम्याचे तर काही ठिकाणी कनिष्ठ म्होरक्याचे.
आमच्या ईंटर्नल मेडिसिन या शाखेत तर या अश्वाची चंगळच असते.दिग्विजय करायला निघाल्यासारखा तो चौखुर उधाळत असतो. एका वर्षात जनरल वॉर्डमध्ये काम करायची गरजच पडत नाही, सगळी कामे ए. सी. त बसुन होतात. ( नंतरच्या किंवा अगोदरच्या आयुष्यातही कित्येक डॉक्टरांना ए. सी. चे अप्रुप वाटत नसले तरी शिकताना मात्र सरकारी किंवा पालिकेच्या रुग्णालयात ए. सी. चा अनुभव दुर्लभ आणि त्यामुळेच सुखद असतो. ) तीन टर्म्समध्ये आम्ही वैद्यकीय अतिदक्षता विभाग (एम. आय. सी.यु.), आय. सी. सी. यु. , कृत्रीम मूत्रपिंड विभाग इत्यादी विभागात काम करतो. कामाचे तासही ठराविक म्हणजे आठ ते बारा इतकेच असतात. आता साप्ताहिक सुट्टी वैगेरे गोष्टींची आम्ही अपेक्षाच ठेवत नाही म्हणून ती मिळत नाही याचं आम्हाला वाईट वाटत नाही.
सर्जिकल शाखांमध्ये आता हाताला कटींग मिळू लागलेलं असतं. हाताखाली काम करण्यासाठी कोणी बकरा/री असते. न्यूरोसर्जरी, कार्डिऍक सर्जरी अपघात विभाग अशा ठिकाणी कामे करायची संधी असते.
या सुखांच्या दिवसात त्रास फक्त एकाच गोष्टीचा होतो, आपले पालक. आम्हाला आता दोन प्रकारचे पालक असतात-एक आपले सख्खे आईबाबा आणि एक आपले शैक्षणिक आई किंवा बाबा.( आम्हाला प्रवेश घेतानाच एक-एक शिक्षक नियुक्त केले जातात. प्रत्येकी एका विद्यार्थ्यामागे एक शिक्षक असल्याने त्यांचं आपल्याकडे आईबाबांइतकंच लक्ष असतं.) आपण मोठे झालोय हे आपल्या पालकांच्या लक्षात येऊ लागतं.
त्यामुळे आपण खूप अभ्यास करावा, आपल्या विषयाचे अवांतर वाचन करावे , विविध वैद्यकीय चर्चा, स्पर्धा , सादरिकरणे यांमध्ये भाग घ्यावा अशी आपल्या शिक्षकांची अपेक्षा असते. त्यातच आपला शोधनिबंध लिहिण्याचे पुष्कळ्से काम आपल्याला याच वर्षी पूर्ण करायचे असते.
आणि आपले सख्खे आईबाबा! त्यांना अचानक आपला बाळ्या/बाळी मोट्ठे झाल्याचे जाणवु लागते. केव्हा एकदा त्यांचे लग्न लाऊन देतोय असे होऊन जाते. मुलं/ मुली बघण्याचे कार्यक्रम घरी युद्धपातळीवर चालु होतात. कोणी आईवडिलांचे हे काम मोठ्या मनाने स्वतःच अगोदर केले असेल तर लग्नासाठी तगादा सुरु होतो. आणि बरेच घोडे आणि घोड्या हे औट घटकेचं स्वातंत्र्यही हरवून बसतात. (आमचंही एम. डी. च्या दुसऱ्या वर्षीच लग्न लागलं. त्याविषयी पुन्हा केव्हातरी लिहेन)
तर एकंदर बऱ्यापैकी मजेत हे वर्ष संपतं.

पायरी३- वृषभावस्था
हे शेवटचं आणि सर्वात महत्वाचं वर्षं! नाव असतं म्होरका किंवा म्होरकी.पण आपण असतो बैल.त्यात साधासुधा बैल नाही तर डोळ्याला झापड लावलेला कोलुचा बैल असतो. वॉर्ड , वाचनालय आणि पुस्तके यांपलीकडे काही दिसु नये यासाठी झापडे लावलेली असतात.नाही म्हणायला या बैलाच्या शिंगाना हरकामे तेवढे घाबरतात.( स्त्री- म्होरक्यांसाठी गाय हा शब्द न्हणूनच वापरता येत नाही आणि म्हैस हा शब्द मी स्वतःच कसा वापरु?)
पहिले दोन तीन महिने तर एकदमच वेगळे असतात. घोडेपण नुकतेच संपलेलं, त्यात हाताखाली काम करायला एकदम नवा/वी भरती हरकामा/मी! त्याला किंवा तिला बिचारीला काहीच येत किंवा कळत नसतं आणि सगळ्या चुकांचं खापर आपल्यावर आपले वरिष्ठ फोडत असतात. अरे हो, यावर्षी आपण पॅरेंट युनिट म्हणजे आपापल्या शैक्षणिक पालकांच्या युनिट्मध्ये काम करत असतो. अर्थात प्रत्येक गोष्ट जाड भिंग़ाच्या चष्म्यातून पाहिली जाते. एम. डी. होऊन बाहेर पडल्यावर आपण वैद्यकीय वर्तुळात आपापल्या गुरुच्या नावाने (गायन क्षेत्राप्रमाणे) ओळखले जात असल्याने गुरु आपल्यावर खूप लक्ष ठेवून असतात. माझ्या बाईतर ! (मी कानाची पाळी पकडली असं समजुन घ्या) त्यांनी माझ्यावर इतके कष्ट घेतलेत की आजपर्यंत साऱ्या शिक्षकांनी मिळुन घेतले नसतील.
तर बैलाची सकाळ जाते वॉर्डमध्ये. सकाळच्या राउंडला हरकाम्याने सगळे काम नीट केले की नाही हे बघणे हेच सर्वात मोठे काम . दुसरं अर्थातच त्याला ओरडण्याचे. मग नातेवाईकांना रुग्णाची अवस्था समजाऊन सांगणे हे मोठे काम असते. त्यानंतर व्याख्याते राउंडला येतात. आपल्या बाईंना काय काय लागेल आणि कुठे कुठे ओरडुन घ्यावे लागेल ते सांगतात‌.
साधारण दहा वाजायला आले की आपल्या छातीत धडधड सुरु होते. बाअदब बामुलाहिजा .. मॅडम येतात. पहिला रुग्ण. मॅडम रुग्णाचा रोगईतिहास ऐकुन घेतात. "मग तुझं काय निदान आहे?"
"मॅडम, ह्याला ताप आला होता , रक्ततपासणीनंतर मलेरिया सापडला आहे."
बस, कडकड बिजली कडाडते, धरणीकंप होतो. व्याख्याता आपल्याकडे 'गर्रिब-बिच्चाऱी ' अशा दृष्टिने पाहु लागतो.
"मी तुला रक्ताचा रिपोर्ट विचारला की तू केलेलं निदान. रक्ताचा रिपोर्ट बघुन लॅबटेक्निशियनही निदान करेल. तू काय दिवे लावलेस मग! " हे सगळं पेशंटना समजू नये म्हणून इंग्रजीत असतं.
आपल्याला चूक लक्षात येते. आपण मग कोणत्या लक्षणामुळे हा मलेरियाच आहे आणि इतर कोणता ताप नाही वैगेरे स्पष्टीकरण देतो. मग बाई रुग्ण तपासतात,चांचण्या वैगेरे बघतात, आपली औषधयोजना वाचतात, दुरुस्त करतात . आपल्याशी जितक्या रागाने मघाशी बोलल्या त्याच्या दुप्पट प्रेमाने पेशंटशी बोलतात , नातेवाईकांना दिलासा देतात.
दुसरा रुग्ण. आपण पहिल्या अनुभवाने शहाणे होऊन व्यवस्थित केस सादर करतो. पोरगी सुधारली याचा आनंद बाईंच्या चेहऱ्यावर दिसतो. दुसराही मलेरियाच असतो. "सुटले" मी मनात म्हणतेय तोवर " मुंबईत मलेरियाचं प्रमाण काय?" मी सांगते. "मलेरियाचं जीवनचक्र सांग " आता आली का पंचाईत ? चार वर्षांपूर्वी अभ्यासात होतं तेव्हा घडाघडा सांगितलं असतं. आत्ता कुठे. मी आठवेल तसं संगायला सुरुवात करते. माझ्या अभ्यासाचा ऊद्धार होतो.
असा राउंड चालु राहातो, विजा गर्जत रहातात. मध्ये -मध्ये एखाद्या चांगल्या गोष्टिबद्द्ल शाबासकी.हरकाम्याची कामाची यादी आणि माझी "आज वाचलेच पाहिजे " यादी वाढत जाते. राउंड संपतो.
संध्याकाळी परत आपण राउंड घेउन नविन रिपोर्ट बघतो, एखादे औषध बदलतो.हरकाम्यावर रागावतो. इ.इ.
काही दिवसांनी मग आपण सुधारतो. बाई काय विचारतील ते अगोदरच जाणून वाचून येतो. हरकाम्याही आता तरबेज झालेला असल्याने त्याला ओरडायचं एक काम कमी झालेलं असतं.बरीच उत्तरं त्यामुळे येत असतात. अर्थात बाईंच्या पोतडीत आपल्याला पुरुन ऊरतील इतके गुगली असतात.
बाकी इतर स्पेशालिटिच्या रुग्णांना तपासणे रेफरन्स देणे वैगेरे कामं असतातच. आठवड्यातून एका दिवशी २४ तास काम असतं कारण त्यादिवशी येणारे सगळे मेडिसिनचे रुग्ण आपण बघायचे आणि गरज असेल तर ऍडमिट करायचे असतात.
इतर स्पेशालिटीत थोड्या-फार फरकाने हाच क्रम असतो, पण शल्यक्रियेशी संबंधित विषयात राउंड इतकाच प्रत्यक्ष शल्यक्रियेचा अनुभवही महत्वाचा असतो. (सर्जन मेडिसीनच्या लोकांना राउंडवर्म म्हणतात)
इथेही तुम्ही किती नीट काम करता यावर तुम्हाला किती कौशल्याच्या क्रिया मिळणार हे अवलंबुन असतं.
बघता बघता हे दिवस संपतात. शेवटचे तीन महिने पूर्ण अभ्यासासाठी. बैल झापड बांधुन अभ्यास करतो. रात्रिचा दिवस , दिवसाची रात्र काय वाटेल ते करुन अभ्यास करतो.
आणि कयामत का दिन काही दिवसांवर येऊन ठेपतो.
क्रमशः

कोई टिप्पणी नहीं:

एक टिप्पणी भेजें